Toespraak Jerry Afriyie tijdens AFA demonstratie voor Charlottesville en alle slachtoffers van racisme en fascisme.
Het is oorlog. Men kan blijven sputteren dat ‘ze onze tradities niet begrijpen’ en ‘landverraders’ schreeuwen, maar als mensen hun harten en ogen openen, zullen ze zien dat er maar één goede kant is in dit conflict. De kant van antiracisten en antifascisten. Wij willen af van het witte suprematie-denken dat van generatie op generatie is doorgegeven. Het is een ideologie die via kolonisten, slavenhandelaren, plantagehouders, verlichtingsdenkers, missionarissen, de bijbel, de paplepel, de keukentafel, de media en uiteindelijk via de schoolbanken bij ons terecht is gekomen. Witte suprematie is niet voorbehouden aan nazi’s met kaalgeschoren hoofden en witte mannen met witte puntmutsen. Het komt ook van mensen die ons een veilig gevoel zouden moeten geven.
Wij hebben het vaak over boze witte mannen. Maar ook witte vrouwen hebben altijd geprofiteerd van witte suprematie. Waar denk je dat de mannen naartoe gaan, na zo’n racistische mars als in Charlottesville? Ze gaan terug naar hun gezin: hun witte vrouw, witte dochter, witte zus of witte moeder. En denk je dat zij zeggen ‘Je bent een racist’? Ik hoop het, maar ik vermoed van niet.
Amerikkka
Wij zijn hier, omdat wij een menselijke waardigheid verdedigen. Alle mensen zijn gelijk geboren en wij eisen dat alle mensen gelijk behandeld worden.
De afgelopen dagen zien wij via onze laptops, mobiele telefoons en TV-schermen boze witte Amerikanen. Je zou denken dat ze morgen niet naar hun werk kunnen, of dat ze in opstand zijn tegen de elite die arme witte Amerikanen uitbuit. Niets is minder waar. In het Amerikaanse Charlottesville wilde de gemeente een standbeeld van Generaal Robert Lee verwijderen. Met een goede reden. Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog verdedigde Lee de slavernij, met dezelfde verbetenheid waarmee witte mensen zwarte piet verdedigen. Lee, opperbevelhebber van de zuidelijke staten, wilde, net als vrijwel het hele zuiden, dat zwarte mensen slaven bleven en witte mensen hun meesters. In plaats van dat witte mensen zeggen: waarom heeft het zo lang geduurd om dit symbool van haat uit de publieke ruimte weg te halen, trekken zij massaal naar het monument met fakkels, swastika-vlaggen en schreeuwen ze racistische en antisemitische leuzen.
De burgemeester van Charlottesville beet de racisten toe: ‘You are not Americans’. Maar dat is waar de burgemeester zich in vergiste. Dit zijn Amerikanen. Zij durven het te laten zien, in tegenstelling tot veel anderen. Of ik nou spreek met Black Lives Matter-activisten of met familie en kennissen in Amerika, dit is wat zij mij vertellen. Dit is wat zwarte mensen dagelijks meemaken. Dit is het Amerika dat wij kennen en altijd zullen kennen.
Koloniale monumenten
Charlottesville is de zoveelste pijnlijke herinnering dat racisme en fascisme nog altijd springlevend is. De dood van Heather Heyer, de gewelddadige aanval op Deandre Harris, die hem bijna zijn leven kostte, de talloze gewonden, de schaamteloze vertoning van Trump en onze dierbaren die wederom stil aan de kant staan te kijken en denken: ‘Gelukkig is het hier niet zo’. Als zwarte Nederlander kan ik je vertellen dat Nederland niet beter is. Er zijn in Nederland genoeg monumenten die naar beneden mogen. Op social media wordt afgegeven op de dappere vrouwen en mannen die koloniale standbeelden weg willen hebben. Men verwerpt het en vindt dat men de geschiedenis vernielt uit ideologische blindheid. Maar waar waren dezelfde mensen toen het standbeeld van Saddam Hussein werd neergehaald? Waarschijnlijk voor de TV aan het juichen.
Als wij met zijn allen begrip kunnen opbrengen voor het neerhalen van standbeelden van despoten, dan moeten wij niet raar opkijken als mensen af willen van koloniale monumenten. Op veel plekken in Nederland staart de foute geschiedenis je recht in je ogen aan. Wij vereren, met talloze monumenten, de misdadigers van het kolonialisme op onze pleintjes, in onze straten en musea. Tijdens verschillende vieringen en in de bioscoop viert de VOC-mentaliteit hoogtij. Rutte III zou de koloniale geschiedenis een plek kunnen geven in het onderwijs, maar willen de heren van VVD, D66 en CDA extreemrechts over zich afroepen? Het ziet ernaar uit dat men kinderen liever het Wilhelmus laat zingen dan ze het koloniale verleden van Nederland bij te brengen. Waarom zou je ook? Als de gevolgen jouw kinderen niet merkbaar treffen.
We zijn niet perfect
Nederland is een mooi land. Van buiten. Aan de binnenkant moet nog het nodige gebeuren. Wij hebben voedselbanken, waar mensen in de rij staan voor eten om hun lege maag te vullen. Er zijn mensen die rondlopen met depressie, zonder uitzicht op een waardige behandeling. Maar als dat ons laat zien dat wij niet perfect zijn, is het dan verwonderlijk dat wij elders in de maatschappij ook niet perfect zijn? Als een systeem gebroken is, moet je het deconstrueren. Wij moeten af van de systemen die de democratie bedreigen en Nederland onveilig maken, en we moeten wat goed is met kracht verdedigen.
Anti-Fascistische Actie
Witte suprematie is een ziekte die wij kunnen verslaan als wij kinderen leren dat de kleur van onze huid niets zegt over de potentie of de inhoud van mensen. Het is onze taak om de volgende generatie racisme- en fascismevrij op te laten groeien. Wij moeten ons niet lenen voor de verdeel-en-heers tactiek van de politie en de media. Mensen hebben zich van mij gedistantieerd, omdat zij AFA problematisch vinden. Maar AFA is niet het probleem. Het probleem zijn de mensen die onrecht zien en van een veilige afstand toekijken. Als je nazi’s hebt, heb je AFA nodig. Want het is niet zo dat de politie iets gaat doen, noch kunnen wij rekenen op burgemeesters die het extreem-rechtse Pegida beschermen en vreedzame antiracisten in elkaar laten slaan en hun leven een hel maken. Ik heb de overheid niet hoog zitten in de strijd tegen institutioneel racisme en fascisme. Wij hebben in deze strijd alleen elkaar.
Ik hoop dan ook dat ik in jullie mijn kameraden en medestanders heb gevonden. Ik heb niets aan mensen die mijn pijn wegwuiven of het gebruiken om zichzelf te verrijken. Mensen die roepen ‘All Lives Matter’ of moslims vragen om afstand te nemen van radicale salafisten, maar racisme kritiekloos aanvaarden. Het zijn diezelfde mensen die zeggen: ‘Geef het tijd en heb geduld’, zodat zij langer kunnen genieten van hun witte privilege. Ik wil jouw comfort niet langer verlengen, ten koste van mijn waardigheid. Ik wil niet langer rekening houden met jouw gevoelens, als jij na 400 jaar niet weet of niet kunt accepteren dat ik ook gevoel heb. Ik ben het meer dan zat om telkens de bigger man te moeten spelen. De beurt is aan jou!
Marisella de Cuba
Straks gaan de kinderen weer naar school. Leer ze dat er op deze aardbol mensen zijn die niet alleen denken dat zwarte levens er niet toe doen, maar ook nog de moeite nemen om in de praktijk hun haat voor zwarte levens te laten zien. Leer ze ook over het verzet, over broederschap tussen burgers van verschillende komaf en kleur, zij die onze waardigheid verdedigen. Leer ze over AFA, leer ze over Marisella de Cuba, Jessica de Abreu en de vele onzichtbare antiracisten en antifascisten die onze waarden en normen verdedigen. Leer ze over de misdadigers, maar leer ze vooral ook over de mensen die aan de goede kant van de geschiedenis staan.
Donderdag 17 augustus organiseerde AFA een demonstratie in Amsterdam in herinnering aan Heather Heyer, en uit solidariteit met antifascisten in Charlottesville in de Verenigde Staten. Dichter en mensenrechtenactivist Jerry Afriyie hield hier een toespraak over racisme en facisme.
© Romy Fernandez